เราคงเคยได้ยินสำนวนที่ว่า ร้อนจนตับแตกกันมาบ้างนะครับ หากถามว่าตับคนแตกได้จริงๆหรือเปล่า ก็ต้องตอบว่าตับแตกได้ครับ แต่ไม่ง่ายครับโอกาสที่จะทำให้ตับซึ่งเป็นอวัยวะในช่องท้องส่วนบนที่อยู่ทางด้านขวานั้นแตกได้ก็มักจะเกิดจากอุบัติเหตุที่รุนแรงเท่านั้น แต่จะมีกรณีเรามีก้อนเนื้อหรือมะเร็งตับอยู่ โดยรู้มาก่อนหรือไม่รู้มาก่อน จนถึงจุดหนึ่งก้อนมะเร็งที่ว่านั้นอาจจะแตกหรือว่าปริออกมาทำให้มีเลือดออกเป็นจำนวนมากได้นะครับ
ใน 1 เดือนที่ผ่านมาผมได้พบกับคนไข้ที่มาหาด้วยอาการ ที่เกิดจากก้อนมะเร็งตับแตกหรือปริ 4-5 รายทีเดียว มะเร็งตับที่จะแตกหรือปริได้นั้นมักจะเป็นมะเร็งที่มีขนาดใหญ่หรืออาจจะขนาดไม่ใหญ่แต่อยู่ในตำแหน่งที่ใกล้กับผิวตับ อาจจะร่วมกับปัจจัยบางอย่างเช่นการที่เป็นตับแข็งแล้วเกล็ดเลือดต่ำ การที่ตับทำงานไม่ดีจนมีภาวะการแข็งตัวของเลือดผิดปกติ หรืออาจจะมีภาวะความดันโลหิตสูงร่วมด้วย สิ่งเหล่านี้ก็เป็นปัจจัยเกื้อหนุนให้ก้อนมะเร็งที่เกือบจะแตกก็กลับกลายเป็นแตกหรือว่ามีเลือดออกได้ ปัญหาสำคัญก็คือว่าเมื่อตับแตกหรือปรินั้น จะทำให้มีเลือดออกจากผิวตับและไหลลงสู่ช่องท้องเป็นจำนวนมากได้ หากว่ามากถึงจุดหนึ่งก็อาจทำให้ผู้ป่วยความดันตกหรือช็อกจนกระทั่งเสียชีวิตได้เลยนะครับ
อาการเบื้องต้นที่จะพอทราบได้ว่าอาจจะเกิดอาการตับแตกนั้นก็คือการเป็นลมหน้ามืด มีภาวะซีด หรือว่าหมดสติไม่รู้สึกตัวโดยที่อาจจะรู้ว่ามีก้อนอยู่ที่ตับ แต่สิ่งที่น่ากลัวก็คือผู้ป่วยส่วนหนึ่งไม่เคยทราบมาก่อนเลยว่าตัวเอง มะเร็งตับอยู่ในตัวในด้านการรักษานั้นหากมาถึงโรงพยาบาลได้ทันเวลาก็มีโอกาสที่จะรอดชีวิตได้คุณหมออาจจะทำการตรวจให้ยาให้สารน้ำให้เลือดจนกระทั่งความดันโลหิตกลับขึ้นมาเกือบปกติหรือปกติแต่ก็มีผู้ป่วยส่วนหนึ่งที่การเลือดออกยังคงต่อเนื่อง จนจำเป็นจะต้องเข้ารับการรักษาด้วยวิธีการอื่นเช่นการส่องกล้องเข้าไปในเส้นเลือดแดงเพื่อทำการอุดหลอดเลือดซึ่งก็เป็นวิธีที่ทำได้จำกัดในบางโรงพยาบาลขนาดใหญ่ๆเท่านั้น ในบางกรณีผู้ป่วยอาจจะต้องได้รับการผ่าตัดโดยเร่งด่วนเพื่อการเปิดหน้าท้องก็ได้
สิ่งสำคัญที่สุดในการป้องกันไม่ให้เกิดภาวะนี้ก็คือการที่เราต้องรู้ว่าเรามีโรคนี้อยู่ในตัวหรือเปล่า ดังนั้นจึงต้องย้อนกลับไปในบทเรียนก่อนหน้าครับ คือต้องมองหาปัจจัยเสี่ยงในตัวเช่นไวรัสตับอักเสบบี ไวรัสตับอักเสบซี ภาวะตับแข็งจากสาเหตุต่างๆ ซึ่งถ้าเรามีปัจจัยเสี่ยงเหล่านี้เราควรจะต้องเฝ้าระวังว่าอาจจะเกิดมะเร็งตับขึ้นในร่างกายแล้วก็พัฒนาจนเป็นก้อนใหญ่ แล้วอาจเกิดภาวะแทรกซ้อนเช่นการแตกได้ครับ
บทความโดยรศ.นพ.คมกริช ฐานิสโร
